Dydko, didko, ditko, dytko, dydo to nadprzyrodzona istota z polskiego folkloru, pierwotnie demon z wierzeń słowiańskich, później zdegradowany do roli straszydła. Postać dydka wywodzi się od znanego na Rusi demona opiekuńczego domu, po chrystianizacji zdegradowanego do roli diabła, zwłaszcza leśnego, ostatecznie zaś do roli nocnego straszydła, którym straszono dzieci. Dydka […]
Wyraz „dziwożona”(dzika żona/kobieta) jest w języku polskim pożyczką z języka słowackiego: „diva lena”/ „divá žena” oznaczała „dziką kobietę” W źródłach dziwożona jest często wymiennie stosowana z mamuną i – przede wszystkim – z boginką. Wyraz „dziwożona” szczególnie stosowany był u górali tatrzańskich, z kolei wyraz diva lena, ale też runa […]
Fajermon to demon z wierzeń ludowych Śląska Cieszyńskiego z kategorii błędnych świetlików bagiennych. Fajermon miał mieć postać wysokiego mężczyzny, pozbawionego głowy, z miejsca której buchał jasny płomień. Można było go przywołać trzema gwizdnięciami. Była to dusza pokutująca – w legendzie z okolic Stonawy za to, że w ziemskim życiu nikomu […]
Gnieciuch, gniot, gniotek, gnietek, gnocek, gnotek, wiek to demon słowiański, z kategorii demonów duszących ludzi, często równoznaczny zmorom. W Małopolsce wyobrażany pod postacią małego, grubego chłopca, z wielkim brzuchem, który nosi czerwoną czapeczkę i posiada wiele pieniędzy. Dusi on ludzi pogrążonych we śnie, lecz przed tym wyjmuje ze swojego brzucha […]
Graniecnik to polny demon, pochodzący z okolic Nowego Targu, z kategorii błędnych ogników; pokutująca dusza niesprawiedliwego geometry. Graniecnik to pokutująca dusza, która wyznaczając granice, skrzywdziła chłopów. Pojawiał się nocami na granicach wsi. Nie interesował się ludźmi, chyba że napotkał ich na drodze. Przeistaczał się w różne postacie: chłopa z odciętą […]
Grzenia to kaszubski dobrotliwy duch będący opiekunem snu oraz sennych marzeń. Usypia zmęczonych ludzi i budzi ich rześkimi. Drewniana figura przedstawiająca Grzenię, jako jedna z 13 figur szlaku turystycznego „Poczuj kaszubskiego ducha” współfinansowanego ze środków unijnych i wykonana przez Jana Redźko na podstawie opracowania „Bogowie i duchy naszych przodków. Przyczynek […]